Een team van Britse en Oekraïense wetenschapper voeren een gerechtelijke strijd uit met de Oekraïense overheid: ze eisen de teruggave 1.500 flessen sterkedrank, gemaakt van “radioactieve” appels die groeiden nabij de nucleaire rampsite van Tsjernobyl.
Foto AFP
De sterkedrank, die ‘Atomik’ als merknaam draagt, maakt deel uit van een vier jaar durend experiment, met als doel het achterhalen of groenten die gekweekt worden in de gecontamineerde zone van Tsjernobyl veilig zijn voor consumptie. In 1986 ontplofte de nucleaire reactor van Tsjernobyl. Er werd een ‘Exclusion Zone’ van 30 kilometer rond het rampgebied ingesteld.
Het team oogstte appels van een landbouwer die in die Exclusion Zone leeft. Zo’n 10.000 mensen wonen nog steeds in de buitenste ring van die Exclusion Zone. Landbouw is er officieel verboden, maar de wetenschappers hopen met het experiment dat er nu weer op een veilige manier aan landbouw kan gedaan worden binnen het gebied.
Problemen met douanepapieren
De eerste fles van de sterkedrank werd geproduceerd in 2019. Voor de productie gebruikten de wetenschappers rogge en water uit de Exclusion Zone. Dit jaar hoopten de wetenschappers om hun eerste lading naar het Verenigde Koninkrijk te exporteren. De opbrengst zou naar de lokale gemeenschap nabij Tsjernobyl gaan.
Maar daar stak de Oekraïense overheid een stokje voor: in maart nam de veiligheidsdienst SBU de flessen in beslag in een stokerij in het westen van Oekraïne. De officiële reden was niet de straling, maar problemen met de douanedocumenten van de flessen.
Landbouwverbod
Hoewel er nog steeds plekken zijn in de Exclusion Zone waar de stralingswaarden gevaarlijk hoog liggen, is de straling in het grootste deel van het gebied genormaliseerd. Zonder menselijke verstoring gedijt de natuur daar prima. De appels in de sterkedrank vertonen licht verhoogde stralingswaarden, maar die liggen veilig onder de limiet die als gevaarlijk beschouwd wordt door de Oekraïense wet. Die straling werd bovendien weg gefilterd doorheen het distillatieproces.
De sterkedrank had als hoofddoel het échte werk van de wetenschappers in de spotlights zetten: het bestuderen hoe de natuur in de Exclusion Zone zich herstelde in de nasleep van de nucleaire ramp. Volgens de experts is de straling in de buitenste cirkel van de Exclusion Zone vandaag zo zwak, dat het verbod op landbouw geen steek meer houdt.
